زن در آیینه کرامت اسلامی
در روزگاری که زن در بسیاری از جوامع بهعنوان موجودی درجهدو تلقی میشد، اسلام با نگاهی متفاوت و متعالی، جایگاه زن را بهعنوان انسانی مستقل، صاحب کرامت و دارای حقوق مشخص تثبیت کرد. در حالی که در غرب، زنان تا قرن نوزدهم از ابتداییترین حقوق محروم
بودند، در اسلام زن حق مالکیت مستقل دارد: «لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِّمَّا اكْتَسَبُوا وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِّمَّا اكْتَسَبْنَ» (نساء، ۳۲).
همچنین زن میتواند در عرصههای اجتماعی، علمی و اقتصادی فعال باشد؛ نمونه آن، حضور حضرت خدیجه (س) بهعنوان تاجر موفق و بانوی نخست اسلام است. حضرت فاطمه (س) نیز در عین ایفای نقش مادری و همسری، در عرصههای اجتماعی و سیاسی حضور فعالی داشتند. خطبه فدکیه، نمونهای از بصیرت، شجاعت و آگاهی اجتماعی ایشان است.
این الگو در فرهنگ شیعی الهامبخش زنان بسیاری در تاریخ ایران شده است. بانو مجتهده امین، از زنان برجسته فقیه و مفسر قرآن در قرن چهاردهم هجری، با نگارش تفسیر «مخزن العرفان» و تدریس علوم دینی نشان داد که زن مسلمان میتواند در بالاترین سطوح علمی و دینی بدرخشد؛ در حالی که در همان دوران، در بسیاری از کشورهای غربی، زنان هنوز از تحصیلات عالیه محروم بودند.شهیده مرضیه دباغ از زنان مبارز انقلاب اسلامی بود که هم در میدان مبارزه مسلحانه حضور داشت، هم در عرصه دیپلماسی و هم در تربیت فرزندان ایفای نقش کرد. او نماینده مجلس، فرمانده سپاه خواهران و همراه امام خمینی در سفر تاریخی به پاریس بود. این چندوجهی بودن نمونهای از
ظرفیتهای زن مسلمان ایرانی است.
در غرب، تا سال ۱۸۸۲ در انگلستان، زنان متأهل حق مالکیت مستقل نداشتند؛ در فرانسه، زنان تا سال ۱۹۴۴حق رأی نداشتند و در آمریکا تا دهه ۱۹۶۰ بسیاری از ایالتها محدودیتهایی برای اشتغال زنان متأهل اعمال میکردند.
آمارهای جهانی و چالشهای غرب
بر اساس گزارش سازمان ملل (UN Women) نشان میدهد که زنان در جهان غرب هنوز با نابرابریهای ساختاری مواجهاند.
در اتحادیه اروپا، شکاف دستمزد جنسیتی بهطور میانگین حدود ۱۳٪ در سال ۲۰۲۳ برآورد شده است؛ در آمریکا،زنان تنها ۱۰٪ از مدیران عامل شرکتهای Fortune 500 را تشکیل میدهند.
نرخ خشونت خانگی علیه زنان درکشورهای توسعهیافته نیز نگرانکننده است؛ بهعنوان مثال، در فرانسه سالانه بیش از ۲۲۰ هزار زن قربانی خشونت خانگی میشوند.
مطالعهای با روش تحلیل مضمون و مدیریت ریسک (FMEA) نشان داده است که الگوی غربی زنمحور، با وجود شعارهای برابری، منجر به بروز ۲۳ آسیب اجتماعی و فرهنگی جدی شده است،
از جمله شیءانگاری زن در تبلیغات, رسانهها
فروپاشی نهاد خانواده،
افزایش افسردگی و اضطراب در میان زنان
و…
دولت فرانسه در تابستان ۲۰۱۶ مجموعهای از اقدامات با هدف مقابله با آزار و اذیت جنسی را رونمایی کرد، از جمله هشدارهای متنی، آموزش کارکنان حملونقل برای بهبود همدلی با قربانیان و جلوگیری از نمایش تصاویر جنسی در تبلیغات. با این حال، نظرسنجیهای جدید نشان میدهد فرانسه هنوز راه بلندی برای بهبود این موضوع دارد و اقدامات انجام شده نتوانستهاند این معضل را حل کنند. بنابراین، تأمل در سرنوشت زن در نگاه اسلام و چهره زن در الگوی غرب هر مخاطبی را به نتیجه روشنی در الگوی تعالیبخش اسلام میرساند.